تیمی از باستان‌شناسان، زمین‌شناسان و مورخان وابسته به چندین موسسه در اسپانیا با بررسی‌های خود دریافته‌اند که منگا دلمن (Menga dolmen) یکی از بزرگترین شاهکارهای مهندسی دوران نوسنگی است. 

 این گروه در مطالعه خود که در مجله «گزارشات علمی» منتشر شده، از فناوری‌های جدید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سنگی که از آن برای ساخت این مقبرۀ عظیم عصر حجری استفاده شده و چگونگی استفاده از چوب و طناب در ساخت آن، استفاده کردند. 

مِنگا دولمِن یک تپه باستانی است که در نزدیکی مالاگای اسپانیا واقع شده و قدمتش به حدود ۵۷۰۰ سال پیش می‌رسد. این مکان یکی از بزرگترین سازه‌های بزرگ سنگی است که در اروپا، بالای یک تپه با استفاده از سنگ‌های بزرگ ساخته شده که بزرگترین آن‌ها حدود ۱۸۰ تن وزن دارد. این مقبرۀ باستانی حدود ۲۷ متر طول، شش متر عرض و ۳٫۵ متر ارتفاع دارد. وقتی این بنا در قرن نوزدهم کشف شد، صدها اسکلت انسان درون آن یافت شد و محققان را به این نتیجه رساند که آنجا مقبره‌ای خانوادگی برای حاکمان و اشراف عصر نوسنگی بوده است.

سازندگان این اثر عظیم سنگی، بعد از تکمیل آن، آن را با خاک پوشانده بودند و به این ترتیب آن را به نوعی تپۀ دست‌ساز تبدیل کرده کرده بودند. به همین جهت است که ورودی این ساختمان کاملا شبیه به یک غار طبیعی به نظر می‌رسد.

تیم تحقیقاتی اخیرا نگاهی دقیق‌تر به ترکیب سنگ‌های مورد استفاده برای ساخت این گورتپه، منشا و نحوه انتقال آن‌ها کرده است. 

محققان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آرایش سنگ‌ها، از تکنیک‌های آنالیز سنگ‌نگاری و چینه‌شناسی استفاده کردند که نشان داد سنگ‌ها بیشتر از نوع کلکارنیت (سنگ آهک ماسه دانه)، نوعی سنگ رسوبی تخریبی هستند. این سنگ‌ها در عصر مدرن، به دلیل شکنندگی به عنوان سنگ‌های نرم شناخته می‌شوند. به گفته محققان، حمل و نقل چنین سنگ نرمی بدون ایجاد آسیب دشوار است، یافته‌ای که نشان‌دهنده سطح خاصی از پیچیدگی مهندسی است. 

محققان می‌گویند جابجایی و قرار دادن چنین سنگ‌های بزرگی، مستلزم برنامه‌ریزی و مهندسی گسترده است، به ویژه برای سرسنگ که همانطور که از نامش پیداست، در بالای اتاق قرار داده شده تا به عنوان سقف عمل کند. 

محققان می‌گویند وزن آن تقریباً ۱۵۰ تن است. آن‌ها می‌گویند قرار دادن چنین سنگ‌های بزرگی مستلزم استفاده از داربست و طناب بوده و حمل و نقل آن‌ها نیازمند جاده‌های هموار است. 

به گفته محققان، گورتپه به گونه‌ای ساخته شده که در یک جهت دلخواه قرار گیرد. موقعیت آن با کوه‌های مجاور طوریست که الگوهای نور پیچیده‌ای را داخل اتاق‌ها ایجاد می‌کند. 

افزون بر این، مهندسان اولیه راهی برای قرار دادن سنگ‌ها در لبه‌های اتاقک تدفین به شکل در هم تنیده ابداع کرده‌اند تا نشت آب را به عنوان وسیله‌ای برای جلوگیری از فرسایش از بین ببرند.