پل سازهای است که برای عبور از یک مانع فیزیکی ساخته میشود. مانع میتواند هر چیزی (مانند دره، آب یا جاده) باشد که بدون پل، عبور از آن ممکن است خطرناک باشد. انواع مختلفی از پل وجود دارد که برای اهداف مختلفی ساخته میشوند. طرح پلها بسته به نوع زمین و ناهمواری، عملکرد سازه و مواد مورد استفاده برای ساخت آن متفاوت است.
یکی از قدیمیترین پلهای شناختهشده پل آرکادیکو در یونان است. پل آرکادیکو پلی قوسی است که به قرن ۱۳ قبل از میلاد تعلق دارد و در اصل برای ارابهها ساخته شده بود. نکته جالب درباره این پل آن است که امروزه همچنان از آن استفاده میشود.
امروزه طول پلها میتواند بسیار زیاد باشد و پلهای مدرن میتوانند وزن بسیار زیادی را تحمل کنند. علت این امر پیشرفت در طراحی و ساخت پلها با استفاده از علم مواد و مهندسی است. در ادامه به تعدادی از طولانی ترین پل های جهان اشاره میکنیم که براساس طول کامل آنها روی آب یا خشکی ساخته شدهاند.
پل یانگکان
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۰۷
طول: ۳۵٬۸۱۲ متر
پل یانگکان پل راهآهن پرسرعتی است که در مسیر راهآهن بینشهری پکن–تیانجین ساخته شده است. این پل برای عبور قطارهایی که سرعت آنها به ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت یا حتی بیشتر میرسد، طراحی شده است. پل یانگکان مدت زمان سفر بین تیانجین و پکن را از ۷۰ دقیقه به ۳۰ دقیقه رسانده است.
پل شیخ جابر احمد الصباح
کشور: کویت
سال تکمیل: ۲۰۱۹
طول: ۳۶٬۱۴۰ متر
پل جابر بزرگترین پروژه میانگذر دریایی جهان است که پل فاصله میان شهر کویت و صُبیه در بخش شمالی کویت را کاهش میدهد و زمان سفر را از ۱٫۵ ساعت به کمتر از نیمساعت میرساند. این پروژه از دو بخش اصلی، یعنی پل اصلی (به طول ۳۶ کیلومتر) که شهر کویت را به شهر آینده ابریشم (سیلک سیتی) متصل میکند و پل دوحه که کویت را به دوحه متصل میکند، تشکیل شده است.
پل شیخ جابر احمد الصباح مجهز به سیستمهای نظارت حمل و نقل هوشمند برای نظارت بر ترافیک، ردیابی وسایل نقلیه اضطراری، ثبت مدت سفر و گزارش تخلفات ترافیکی است.
بزرگراه هوایی شیخ محمد بن زاید
کشور: اندونزی
سال تکمیل: ۲۰۱۹
طول: ۳۶٬۴۰۰ متر
پل هوایی شیخ محمد بن زاید طولانیترین پل روگذر و طولانیترین بزرگراه دوطبقه مرتفع در جنوب شرقی آسیا است. هدف از ساخت این پل کاهش تراکم ترافیک در منطقه جاکارتای بزرگ و کاهش فشار روی جاده جاکارتا-سیکامپک بوده است.
پل مانچاک سوامپ
کشور: ایالات متحده
سال تکمیل: ۱۹۷۹
طول: ۳۶٬۷۱۰ متر
پل مانچاک سوامپ در لوئیزیانا طولانیترین پل در سیستم شبکه بزرگراههای میان ایالتی آمریکا است. اگرچه پل مانچاک سوامپ نسبت به پلهای شلوغتر دارای ترافیک روزنه کمتری است، نمادی از شگفتی مهندسی محسوب میشود که عبور از محدودیتهای ساختوساز را در دنیای امروز به نمایش میگذارد.
پل خط یک مترو ووهان
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۰۹
طول: ۳۷٬۷۸۸ متر
پل مرتفع خط یک مترو ووهان که در استان هوبئی قرار دارد، طولانی ترین پل پیوسته مترو در سراسر جهان است.
پل دریاچه پونچاترین
کشور: ایالات متحده
سال تکمیل: ۱۹۵۶ (باند جنوبی)، ۱۹۶۹ (باند شمالی)
طول: ۳۸٬۴۴۲ متر
پل دریاچه پونچاترین شامل دو پل موازی است که از روی دریاچه پونچاترین عبور میکند. پایانه شمالی آن در مندویل در لوئیزیانا قرار دارد و انتهای شمالی آن در مِتِری، بخشی از منطقه کلانشهری نیواورلئان قرار دارد. این میانگذر طولانی ترین پل پیوسته جهان روی آب است و دو پل توسط ۹۵۰۰ ستون بتنی پشتیبانی میشوند.
پل اول با هزینهی ۴۶ میلیون دلار در سال ۱۹۵۶ افتتاح شد. برای مدیریت ترافیک رو به افزایش آن، پل دیگری به شکل موازی با هزینه ۳۰ میلیون دلار ساخته شد. پل به قدری گسترده است که در ۱۳ کیلومتر از ۳۸ کیلومتر آن هیچ زمینی در هیچ جهتی دیده نمیشود. جالب این جا است که در مواردی مادرانی که به موقع به بیمارستان آن سمت پل نرسیدهاند، فرزند خود را روی پل به دنیا آوردهاند.
پل هوایی مترو مانیل
کشور: فیلیپین
سال تکمیل: ۲۰۲۱
طول: ۳۹٬۲۰۰ متر
پل مترو مانیل بزرگراه مرتفعی است که به عنوان بزرگراه اصلی مترو مانیل عمل میکند. پروژه کلی شامل ساخت رمپها و جادههای مرتفع برای ایجاد سیستم به هم پیوستهای است که زیرساختهای حملونقل را بهبود بخشد.
پل بزرگراه مرتفع داکا
کشور: بنگلادش
سال تکمیل: ۲۰۲۳
طول: ۴۶٬۷۳۰ متر
بزرگراه مرتفع داکا یکی از پروژههای زیرساختی بزرگ در بنگلادش است که هدف آن کاهش تراکم ترافیک در پایتخت این کشور یعنی شهر داکا است. این پل به گونهای طراحی شده که مرتفع باشد تا بتواند از روی جادهها، تقاطعها و سایر موانع عبور کند.
۸. پل بزرگ پکن
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۱۰
طول: ۴۸٬۱۵۳ متر
پل بزرگ پکن پل درهگذر طولانی است که در مسیر راه آهن پرسرعت پکن شانگهای قرار دارد و عریضترین دهانه آن ۴۴ متر است. این پل دارای بخش قوسی جعبهای فولادی به طول ۱۰۸ متر است که آن را به یکی از بزرگترین پلهای قوسی جعبهای فولادی در زیرساخت راه آهن چین تبدیل میکند.
پل بزرگراه بانگ نا
کشور: تایلند
سال تکمیل: ۲۰۰۰
طول: ۵۴٬۰۰۰ متر
بانگ نا بزرگراه مرتفعی به طول ۵۴ کیلومتر و شش باند است که به اداره پست تایلند تعلق دارد. این پل به سبک روگذر ساخته شده و از چندین دهانه کوچک تشکیل شده که هر یک شامل تیرهایی است که شاهتیرهای جعبهای شکل توخالی هستند.
ساخت بانگ نا در سال ۱۹۹۵ آغاز شد و ۵ سال طول کشید. برای ساخت این پل حدود ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ متر مکعب بتن استفاده شد. کل پروژه بیش از یک میلیارد دلار هزینه داشت. این پل بهمنظور حل یکی از مشکلات اصلی شهر بانکوک یعنی ترافیک شدید ساخته شد. اگرچه ترافیک در بزرگراه مشمول مالیات است، از زمان افتتاح آن رانندگان از آن استقبال کردهاند. ازآنجایی که چشمانداز خیرهکننده آن از جاده اصلی به شهر باز میشود، طی دو دهه گذشته گردشگران زیادی را به خود جلب کرده است.
پل بزرگ وینان ویهه
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۰۸
طول: ۷۹٬۷۳۲ متر
پل بزرگ وینان ویهه شهرهای شیان و ژنگژو را به هم وصل میکند. این پل بخشی از راه آهن پرسرعتی است که زمان سفر بین دو شهر را دو سوم کاهش میدهد. ساخت پل در سال ۲۰۰۸ به پایان رسید؛ اما خط آهن ژنگژو-شیان در سال ۲۰۱۰ افتتاح شد.
پل بزرگ کنگده
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۱۰
طول: ۱۰۵٬۸۱۰ متر
پل بزرگ کنگده سومین پل طولانی در مسیر راه آهن پرسرعت پکن-شانگهای است. این پل در مجموع دارای ۳۰۹۲ پایه است که برای مقاومت در برابر زلزلههای بزرگ طراحی شدهاند.
پل بزرگ تیانجین
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۰۴
طول: ۱۱۳٬۷۰۰ متر
پل بزرگ تیانجین بخشی از راه آهن پرسرعت پکن شانگهای چین محسوب میشود که بین دو شهر لانگ فنگ و چینگ ساخته شده است. به منظور سادهسازی فرایند ساخت و به حداقلرساندن نیاز به سازههای مجزا برای عبور از روی راهآهن و جادهها، پل از طراحی مسیر مرتفع استفاده میکند. این پل دارای تیرهای لولهای به طول ۳۲ متر است که هریک ۸۶۰ تن وزن دارند.
پل درهگذر کیتا یایتا
کشور: ژاپن
سال تکمیل: ۱۹۸۲
طول: ۱۱۴٬۴۲۴ متر
پل کیتا-یاایتا بخشی از شبکه راه آهن پرسرعت شینکانسِن ژاپن است که توکیو را به آئوموری متصل میکند. این پل درهگذر تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد منطقه داشته، جابهجایی مردم و کالاها را تسهیل و اتصال بین نواحی روستایی و شهری را در مسیر خود تقویت کرده است.
پل چانگوا کائوسیونگ
کشور: تایوان
سال تکمیل: ۲۰۰۴
طول: ۱۵۷٬۳۱۷ متر
پل چانگوا کائوسیونگ بهعنوان دومین پل طولانی در جهان، بخشی از شبکه راه آهن پرسرعت تایوان است که از بخش زوئینگ تا شهرستان جانگوا امتداد دارد. این مسیر که بهطورخاص برای قطارهایی طراحی شده است که به حداکثر سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت میرسند، دارای انعطافپذیری برای مقاومت دربرابر حرکات گسلها و زلزلههای بزرگ بدون متحملشدن آسیب جدی است.
پل بزرگ دانیانگ کانشان
کشور: چین
سال تکمیل: ۲۰۱۰
طول: ۱۶۴٬۸۰۰ متر
طولانیترین پل جهان در مسیر خط آهن پرسرعت بین نانجینگ و شانگهای قرار دارد. هدف اولیه این پل رفع ترافیک راه آهن در این منطقه است. پل بزرگ دانیانگ کانشان در ژوئن ۲۰۱۱ افتتاح شد. ساخت پل که با مشارکت ده هزار نیروی کار انجام شد، چهار سال به طول انجامی و کل پروژه حدود ۸٫۵ میلیارد دلار هزینه داشت.
طولانی ترین پل جهان توسط ۲۰۰۰ ستون پشتیانی میشود و دارای ۴۵۰ هزار تن سازه فولادی است. بخش بزرگی از پل (۹ کیلومتر) روی دریاچه یانگچنگ قرار دارد. سازه به اندازه کافی قوی است که بتواند برخورد مستقیم با کشتیها را تاب بیاورد و دربرابر بلایای طبیعی مانند زلزله ۸ ریشتری و طوفان مقاومت کند.
پلهایی که تاکنون درباره آنها صحبت شد، هدف اساسی تسهیل جابهجایی افراد و کالاها را دنبال میکنند. آنها عمدتا دارای سازههای بتنی و فولادی با مقاومت بالا هستند. اگرچه پلهایی با اهداف متمایز و مواد منحصربهفرد وجود دارد. در ادامه به چند مورد از این سازههای جذاب اشاره میکنیم.
طولانی ترین پل چوبی
یو بین یکی از قدیمیترین و طولانی ترین پل های چوبی در جهان است که از چوب درخت ساج ساخته شده است و با طول ۱٫۲ کیلومتر روی دریاچه تاونگتامان در میانمار قرار دارد. این پل که در سال ۱۸۵۰ با استفاده از چوب جمعآوری شده از کاخ سلطنتی اینوا ساخته شد، ۱۰۸۶ ستون دارد که از آب بیرون آمدهاند و برخی از آنها به طرز خطرناکی پوسیده شده و با بتن جایگزین شدهاند.
طولانی ترین پل شیشهای
پل باخ لانگ (به معنای اژدهای سفید) در ویتنام طولانیترین پل شیشهای در جهان است. این پل که آوریل ۲۰۲۲ به بهرهبرداری رسید، در ارتفاع ۱۵۰ متری بالای جنگل زیر آن ساخته شده، دارای عرضی برابر ۲٫۵ متر و طول ۶۳۳ متر است. این پل توانایی تحمل همزمان وزن ۴۵۰ نفر را دارد.
طولانی ترین پل معلق
پل چناق قلعه ۱۹۱۵ طولانیترین پل معلق جهان است. این پل که در سال ۲۰۲۲ افتتاح شد، در استان چناققلعه ترکیه قرار دارد. طول دهانه میانی پل چناققلعه ۲۰۲۳ متر، ارتفاع پایههای آن ۳۱۸ متر و طول کل آن با احتساب بخشهای ورودی ۴/۶ کیلومتر است.
قبل از ساختن پل، وسایل نقلیهای که بین آناتولی و شبهجزیره گالیپولی حرکت میکردند، باید در سفری یک ساعته با کشتی از تنگه داردانل عبور میکردند که این زمان، با احتساب مدت انتظار به پنج ساعت میرسید. با احداث پل چناققلعه ۱۹۱۵، اکنون این سفر فقط نزدیک به شش دقیقه طول میکشد.
طولانی ترین پل ایران
پل شهید کلانتری طولانیترین پل ساختهشده در ایران به طول ۱۷۰۹ متر است که روی دریاچه ارومیه ساخته شده و فاصله میان تبریز و ارومیه را به ۱۳۵ کیلومتر کاهش داده است. این پل در آبان ماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی به بهرهبرداری رسید.
طولانی ترین پل کابلی ایران
پل کابلی لالی در استان خوزستان و روی رود کارون قرار دارد. این پل در جنوب شهر لالی در خوزستان قرار دارد و با دهانه مرکزی ۲۵۶ متر بزرگترین پل کابلی ایران است. پل کابلی لالی برای اتصال دو شهر لالی و مسجد سلیمان و همچنین برقراری ارتباط بین میدانهای نفت و گاز در دو سوی دریاچه سد گتوند ساخته شدهاست. طول کل این پل ۴۶۰ متر است و در مردادماه ۱۳۹۰ افتتاح شده است.
طولانی ترین پل معلق ایران
پل معلق مشگینشهر بهعنوان طولانیترین و مرتفعترین پل معلق کابلی خاورمیانه در ارتفاع ۸۰ متری رودخانه خیاوچایی و روی پارک جنگلی مشگینشهر احداث شده و ۹۰ متر عرض و ۳۶۵ متر طول دارد. این پل در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ افتتاح شد.
طولانی ترین پل تاریخی ایران
پل لاتیدان در استان هرمزگان که در زمان شاه عباس اول و در جریان احداث جاده کاروانرو روی رود کول ساخته شده، حدود سه برابر سی و سه پل اصفهان طول دارد.
