غار پبده در نزدیکی شهرستان لالی و در ارتفاع ۱۹۰۰ متر در کوه «انبار سفید» قرار گرفته است و در مسیر جاده ای که به آبشارهای کسده می رسد قرار دارد. گفته می شود طول این غار به بیش از ۱۱۴ متر می رسد و به عنوان قدیمی ترین زیستگاه بشر شناخته می شود.
علت نام گذاری این غار به «پبده» طایفه ای با همین نام بوده که در گذشته در این منطقه زندگی می کردند. قدمت این غار به دوران پیش از تاریخ بر می گردد و در حدود ۱۵ هزار سال پیش است و در این دوران افرادی در این غار زندگی می کردند.
اولین کاوش هایی که در این غار انجام گرفت در سال ۱۹۴۹ بود که توسط باستان شناس فرانسوی، گیرشمن، انجام گرفت. پس از آن دیگر تحقیقی در این غار انجام نگرفت تا اینکه گروهی از هیئت غار نوردی با کمک فعالین باستان شناسی وارد این غار شدند و ویژگی از این غار را دریافتند. در کاوش های غار پبده ابزارها و سلاح هایی از سنگ های نا صاف از قبیل چکش، پیکان، تیغه و تبر سنگی یافت شده است.
این غار دارای دو دهانه ورودی است که وجود این دو دهانه باعث شده است گازهای متساعد شده در این غار جع نشوند و این غار برای سکونت مکانی ایده آل باشد. دهانه ورودی اول ابعادی برابر با عرض ۵٫۴۰ و ارتفاع ۳ متر است دهانه دوم که در فاصله ای حدود ۶ متر از دهانه اول قرار دارد، عرض و ارتفاعی در حدود ۳٫۱۰ و ۱٫۱۰ متر دارد. در فاصله ۹۰ متری از دهانه اصلی در سمت چپ، حفره هوائی وجود دارد که از سقف غار بیشترین ارتفاع را به طول تقریبی ۲۸ متر به خود اختصاص داده است.
این غار در قسمت های مختلفی دارای عرض و ارتفاع متفاوتی است، بیشترین عرض و ارتفاع آن به ترتیب ۷۰٫۱۹ و ۲۸ متر است، و کمترین عرض و ارتفاع آن اندازه ای حدود ۶ و ۲ متر دارد.
از دیگر ویژگی های این غار، وجود یک استراحتگاه حجاری شده به فاصله ۶ متری از دهانه ورودی سمت راست غار و در ارتفاع دو متری با ابعاد سه متر در یک متر است. در طول غار لایه‌ای نرم وجود دارد که محققان پس از بررسی و اندازه‌گیری متوجه انباشته شدن و فشردگی ۴۰ سانتیمتر کود حیوانی در کف غار شدند.
درون غار سه حفره وجود دارد که امکان حرکت انسان به صورت ایستاده در آن وجود ندارد. این دالان های هوایی مثل سفره های زیر زمینی آبراه محسوب می شوند. از سویی تونل های وسط غار به حفره های کف غار راه دارند.
یک تونل در انتها وجود دارد که دو راه دارد که یکی بعد از دو راهرو بسته می شود و دیگری راه مار پیچ است که بعد از عبور از حفره یی به عرض ۷۰ سانتی متر به علت ریزش سقف و جمع آوری املاح نیمه بسته شده است.
اگر علاقمند به دیدار این غار شدید باید به شهرستان لالی در استان خوزستان سفری داشته باشید تا بتوانید از آن دیدن کنید. این کار هم با خودرو شخصی و هم وسایل حمل و نقل عمومی امکان پذیر است؛بازدید از این غار به صورت رایگان است، ولی تماشای داخل غار بدون امکانات غار نوردی امکان پذیر نیست. همچنین به این نکته توجه داشته باشید که این غار در ارتفاع ۱۹۰۰ متر قرار دارد پس احتیاج است که کوهنوردی نیز داشته باشید.
