• امروز : دوشنبه - ۱ بهمن - ۱۴۰۳

آخرین خبرها

کشاورزان نیازمند حمایت ها و توجه بیشتری هستند / آتش بس یک پیروزی برای مقاومت و فاجعه ملی برای اسرائیل بود آتش بس در غزه از واقعیت تا حقیقت! پایان سه روز اعتکاف در مساجد/ استقبال بیش از ۲۵۰ نفر از برنامه معنوی اعتکاف در لالی حضور مسئولان در منطقه محروم تلوک اسنکی/از ویزیت رایگان تا توزیع برخی اقلام مورد نیاز عشایر + تصاویر رودکی، فردوسی، حافظ و سعدی متعلق به زبان فارسی هستندنه فقط ایران یا تاجیکستان ۹۰ کیلومتر شانه‌سازی و اصلاح شیب شیروانی در محورهای شهرستان لالی اجرا شد + عکس پیگیری برای سند رسمی شهرک صنعتی شهرستان پس از ۱۵ سال / کار ساخت تعدادی واحد تولیدی آغاز شده است رونمایی از کتاب عکس «ولات» اثری جدید از محمدرضا حاجی پور مستند جدید شهدای ۲۱ دی؛ روایتی هنری با ساختاری متفاوت آبیاری زمین های دشت لالی به زودی به بهره برداری می رسد / مردم ما در طول تاریخ به اسلام و اهل بیت علاقه مند بوده اند سالروز قیام مردم سلحشور لالی در ۲۱دی باید با نگاه ویژه تری دنبال شود قیام ۲۱ دی ماه ۵۷ و شرح وقایع آن / روزی خونین در تاریخ مردم شهرستان لالی + عکس برگزاری یادواره شهدای ۲۱دی ماه ۵۷ و سالگرد شهادت سردار سلیمانی در شهرستان لالی تبعات افزایش قیمت دلار/اگرتحریم‌ها ادامه دار وفروش نفت مختل شود چه رخ می دهد؟ برخی دزدهستند وتحت عناوین مختلف انتظاردارند امام جمعه با آن ها برخوردنکند/مبارزه با دزدها و غارتگران بیت المال جزء اولویت های ماست جشن های آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی در جهان پیگیری ثبت لالی به عنوان شهر دست بافت‌های عشایری در دستور کار قرار خواهد گرفت باید از تمام ظرفیت ها در جهت ایجاد اشتغال و رفع بیکاری در لالی استفاده کنیم سالار جمالپور به عنوان مدیر جدید بنیاد مسکن شهرستان لالی معارفه شد + تصاویر نقش استراتژی‌های توسعه‌ای در پیشرفت خوزستان با تأکید بر وفاق اقوام در حوزه مسئولیتهای اجتماعی کسی از پتروشیمی مسجدسلیمان راضی نیست/اولویت دولت باید رسیدگی به مسائل معیشتی و اقتصادی باشد مراسم معارفه اولین شهردار رسمی شهر تراز در فرمانداری لالی برگزار شد + عکس زندگی در دهستان زیبای احمد فداله تجلیل و تقدیر از بانوان شاغل در ستاد شبکه و بیمارستان امید لالی بمناسبت روز زن+عکس بررسی سند چشم انداز فرصت‌های سرمایه‌گذاری شهرستان لالی با محوریت بخش کشاورزی دیدار سرپرست فرمانداری شهرستان لالی با مدیر کل بهزیستی استان خوزستان بازدید سرزده سرپرست جدید دانشگاه علوم پزشکی اهواز از بیمارستان امید لالی + تصاویر افسانه شب یلدا؛ روایتی از جدال نور و تاریکی ال‌کلاسیکوی فوتبال ایران با حضور ویژه بانوان دولت برای مشکلات مردم برنامه ریزی کند/اگر تجملات در زندگی کم شود ارتباطات و صمیمیت ها هم بیشتر می شود تصادف در جاده لالی به مسجدسلیمان، پنج مصدوم برجا گذاشت برگزاری پویش درختکاری در سایه مادر با حضور مسئولین و مردم شهرستان لالی + عکس جلسه ستادبازآفرینی شهری شهرهای مسجدسلیمان، اندیکا، لالی وهفتکل برگزار شد+عکس به دنبال ارتقاء سرمایه گذاری و تسهیل کارآفرینی هستیم / احداث کارخانه سرم سازی و راه اندازی مجدد کارخانه تولید آب معدنی در حال پیگیری است توسعه شبکه برق و روشنایی ۱۲ نقطه روستایی در بخش حتی و مرکزی شهرستان لالی جاده مرگ، توصیف کاملی از وضعیت سالیان اخیر محور ترانزیتی شوشتر به دزفول است دستگیری تخریب‌گر منابع طبیعی در ایذه عواقب یک اظهار نظر جنجالی/دادستان یاسوج علیه نماینده ماهشهر اعلام جرم کرد اجرای بیش از ۶۰۰ میلیارد ریال پروژه های عمرانی در مناطق عشایری شهرستان لالی تیم کشتی شهرداری مسجدسلیمان با اقتدار قهرمان لیگ برتر کشتی کشور شد چرا رودخانه آمازون «پل» ندارد؟ اردوی جهادی گروه پزشکی شهید غلامرضا بامدی در منطقه آرپناه شهرستان لالی + تصاویر معاون کمیته امداد خوزستان در مناطق محروم لالی/اهدای لوازم التحریر به دانش آموزان عشایری + تصاویر آلودگی هوا درخوزستان وشهرهایی که همچنان ایستگاه سنجش کیفیت هوا ندارند نخستین شهردار رسمی تراز منصوب شد / عزت اله مهری بابادی با حکم استاندار شهردار شهر جدید تِراز در لالی شد ساختمان حسینیه شهدای گمنام در شهرستان لالی پیشرفت ۹۵ درصدی داشته است فرمانده اسبق سپاه لالی، مسئول معاونت عملیات سپاه حضرت ولیعصر (عج) خوزستان شد افتتاح مرکز یادگیری محلی نهضت سوادآموزی شهید باهنر آموزش و پرورش شهرستان لالی بازدید استاندار از مناطق زلزله‌ زده در مسجدسلیمان و هفتکل/احتمال حضور رئیس جمهور در منطقه ۱۵ مصدوم پس از ۱۲ زمین لرزه در خوزستان / اعزام تیم های ارزیاب هلال احمر به مناطق زلزله زده/تخریب ۳۳ خانه در گلگیر مسجدسلیمان

انگلیسی‌ها و شرکت نفت بختیاری‌ها

  • 07 خرداد 1402 - 10:28
انگلیسی‌ها و شرکت نفت بختیاری‌ها
نخستین شرکت استخراجی محدود نفت، عملیات استخراجی خود را به استخراج یک میل مربع از اراضی حوالی میدان نفتون انحصار داد. این محل که بعدا به مناسبت وجود یک آتشکده ویران در وسط آن، به «مسجد سلیمان» مشهور شد چراگاه ایل بختیاری و متعلق به عموم افراد ایل بود. عملیات شرکت مستلزم داشتن حق تصرف در آن ناحیه بود و سران بختیاری به آسانی به این کار حاضر نمی‌‌شدند.

جنبه حقوقی مساله از یک طرف و مسائل ناشی از مخالفت بختیاری‌‌ها از طرف دیگر انگلیسی‌‌ها را مجبور کرد که برای این منطقه فکری بکنند. نتیجه آن شد که دارسی شرکت دیگری به نام «شرکت نفت بختیاری» با سرمایه ۴۰۰ هزار لیره تاسیس کرد تا به استخراج بقیه معادن نفت خاک بختیاری بپردازد. زیرا ثابت شده بود که این منطقه دارای منابع نفت سرشار است. از مبلغ کل سرمایه شرکت نفت بختیاری ۱۲ هزار سهم مجانا به خوانین بختیاری به نمایندگی حاج علی‌قلی‌خان سردار اسعد، نجفقلی‌‌خان صمصام‌‌السلطنه، غلامحسین‌‌خان سردار محتشم و لطفعلی‌‌خان بختیار امیرمفخم واگذار شد و سه فقره قرارداد هم با آنها منعقد شد. این چهارتن متعهد شدند که هرسال عواید سهام را گرفته بین دیگران تقسیم کنند و مسائل مربوط به این سهام در قرارداد اول منظور و ضمنا مقرر شده بود که شرکت پس از خاتمه امتیاز، تاسیسات خود در مسجد سلیمان را مجانا به خوانین بختیاری واگذار کند.

قرارداد دوم راجع به خرید اراضی بود که شرکت زمین‌‌هایی را که لازم داشت از سران ایل یعنی ایلخانی و ایل‌‌بیگی که به اصطلاح در ایل سمت پیشوایی و ریاست رسمی داشتند خریداری می‌‌کرد و پول آن را به آن دو می‌‌پرداخت و آنها اگر زمین فروخته‌شده صاحب یا صاحبان معینی داشت طبق رسوم ایل، پول را به صاحب یا صاحبان زمین می‌‌دادند و اگر زمین صاحب معینی نداشت خود پول را تصرف می‌‌کردند.

قرارداد سوم مربوط به حفظ امنیت محل در قبال متجاوزان محلی بود. به موجب این قرارداد ایلخانی یکی از خان‌‌زاده‌‌ها را که معمولا سمت حکمرانی آن منطقه را هم داشت به شرکت معرفی می‌‌کرد و عده‌‌ای تفنگچی در اختیار او می‌‌گذاشت و اینها مامور حفظ منطقه از متجاوزان محلی بودند. شرکت حقوق تفنگچیان و سردسته آنها را می‌‌پرداخت و سالی ۳ هزار لیره هم به ایلخانی می‌‌داد و پس از بسط قدرت حکومت مرکزی در خوزستان هم هرچند این ترتیب حفاظت از میان رفت، اما این سه هزار لیره به ایلخانی بختیاری پرداخته می‌‌شد.

شرکت نفت بختیاری در ۱۹۲۴ میلادی منحل و ضمیمه نخستین شرکت استخراجی محدود شد و ۱۲ هزار سهم خاندان بختیاری هم مبدل به ۳۷۳۲۰ سهم از سهام آن شرکت شد. ولی ظاهرا بر سر منافع این سهام همواره بین شرکت و بختیاری‌‌ها اختلاف بود. شرکت مدعی بود که سران بختیاری در تقسیم صحیح آن پول بین دیگران کوتاهی می‌‌کنند و بختیاری‌‌ها می‌‌گفتند که شرکت صمیمانه به قرارداد خود عمل نمی‌‌کند.

در سال ۱۳۰۶ش جعفرقلی‌‌خان اسعد پسر حاج علی‌قلی‌خان سردار اسعد به لندن رفت و با گرو گذاردن سهام نفت بختیاری‌‌ها مبلغی در حدود ۱۶۰ هزار تومان از شرکت وام گرفت و در مقابل با شرکت قرارداد بست که خوانین بختیاری حق فروش سهام خود را به هیچ‌یک از افراد ملل به جز ملل انگلیسی‌نژاد نداشته باشند.

در سال ۱۳۱۲ قرارداد دارسی تجدید شد. انگلیسی‌‌ها در قرارداد جدید این نکته را قید کردند که پس از خاتمه امتیازنامه، کلیه تاسیسات پالایشگاه نفت جنوب را به دولت ایران واگذار کنند اما همین که قرارداد امضا شد، خوانین بختیاری نسبت به این ماده اعتراض کردند، زیرا به شرحی که گفته شد، شرکت نفت انگلیس و ایران از طریق شرکت نفت بختیاری با آنها قرارداد داشت که پس از خاتمه امتیاز، تاسیسات خود در مسجدسلیمان را مجانا به خوانین بختیاری واگذار کند. بالاخره بین شرکت و سران بختیاری این طور موافقت شد که آنها اعتراض خود به ایلخانی از بابت حفظ امنیت محلی را همچنان مرعی و محفوظ دارند.

در اوایل سال ۱۳۱۵ به داور دستور داده شد که کلیه سهام بختیاری‌‌ها را وزارت دارایی خریداری کند. خوانین بختیاری که اغلب در آن وقت در زندان بودند، به معیت افراد پلیس به محضر شماره ۲۵ شریف‌‌العلما رفتند و سهام خود را به جهانگیر نماینده دولت فروختند. هنگامی‌‌که خبر انتقال سهام مربوط به لندن رسید، شرکت سابق قراردادی را که با جعفرقلی‌‌خان اسعد منعقد کرده بود. به دولت ایران اطلاع داد و انتقال سهام را از نظر شرکت بی‌‌اثر دانست… اما بالاخره میان دولت و شرکت توافق حاصل شد و وزارت دارایی هر سهم یک لیره‌‌ای خوانین بختیاری را به ۱۰ لیره خریداری کرد و سهام را هم از گرو شرکت درآورد و مبلغ ریالی سهام مذکور پس از کسر ارقام زیر:

۱) طلب شرکت نفت بابت قرض جعفرقلی‌‌خان اسعد ۱۶۰هزار تومان

۲) مالیات دولت ایران بابت سود سهام ۶۰هزار تومان

۳) بابت خسارت قشون‌‌کشی سال ۱۳۰۱ دولت به خاک بختیاری تخمینا ۳۰۰ هزار تومان

بین ورثه سردار اسعد، صمصام‌‌السلطنه، سردار محتشم و امیرمفخم تقسیم کردند.

پس از وقایع شهریور ۲۰ همین که خوانین بختیاری آزاد شدند، به‌عنوان اینکه معامله سهام نفت از روی اکراه و اجبار بوده است، به آن اعتراض کردند و استشهادی به امضای وزرای دولت وقت و مامورانی که در آن معامله شرکت داشتند و شریف العلما سردفتر دفترخانه ۲۵ رسانیدند و با اسناد و مدارک دیگر ضمیمه کرده و به دادگستری عرض حال کردند.

منبع: حسین محبوبی‌اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۰.

  • منبع : دنیای اقتصاد

نظرات

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰