اگر بخواهیم در روی زمین تصویری از جهنم را پیدا کنیم، حتما به سراغ آتشفشانها خواهیم رفت. اما این پدیدۀ طبیعی در عین اینکه هولناک و مرگبار است، خیرهکننده و تماشایی هم هست؛ هیچ کس نیست که دلش نخواهد از یک فاصلۀ امن به فوران عظیم و مهیب تودههای خاکستر و دود و گدازه نگاه کند.
رودخانههای آتشین که در دل جنگلها و حتی در میان یخ و برف جاری میشوند، یکی از مسحورکنندهترین جلوههای طبیعت سیارۀ ما هستند. البته فجایع و ویرانیهای حاصل از آتشفشانها هم کم نیستند. در اینجا منتخبی از بهترین عکسهایی را خواهید دید که بعضی از معروفترین آتشفشانهای دوران معاصر را به تصویر کشیدهاند.
۱. ساکوریجیما؛ ژاپن
آتشفشان ساکوریجیما بیش از یک قرن قبل در سال ۱۹۱۴ فوران کرد؛ این بزرگترین فوران آتشفشانی تاریخ ژاپن بود. در این تصویر یک گروه نجات را میبینید که دارد خود را از محل آتشفشان دور میکند. پیش از این فوران چندین زلزله منطقه را لرزاند و همین باعث شد که اکثر مردم بتوانند به موقع محل زندگیشان را ترک کنند.
۲. وزوویوس؛ ایتالیا
وزوویوس یکی از فعالترین آتشفشانهای دنیاست. این آتشفشان در سال ۱۹۴۴ یعنی در بحبوحۀ جنگ جهانی دوم فوران کرد. در این تصویر تاریخی که توسط نیروی هوایی آمریکا به ثبت رسیده، عبور بمبافکنهای آمریکایی را از فراز این آتشفشان مشاهده میکنیم.
۳. ویرونگا؛ کنگو
شاید فکر کنیم خطرناکترین چیزی که از یک آتشفشان بیرون میآید همین رودخانهها آتشین باشند، اما حقیقت آن است که گازها و ابرهای سمی خاکستر هستند که بیشتر موجب مرگ انسانها میشوند. این عکس را کریس جانز در سال ۱۹۸۹ گرفت؛ او در توصیف آن لحظات گفته است که: «صدای حرکت گدازهها مثل غرش یک قطارِ باری در میان طوفان بود».
۴. پیناتوبو؛ فیلیپین
در سال ۱۹۹۱ آتشفشان پیناتوبو با قدرتی ویرانگر فوران کرد؛ این دومین فوران بزرگ در تمام قرن بیستم بود. به خاطر هشدارهای قبلی، دهها هزار نفر از مردم خانههایشان را تخلیه کرده بودند، ولی با اینحال ۸۵۰ نفر جان باختند. در این فوران، تودههای هولناک گاز و خاکستر با سیلابی از گل و لای داغ همراه شده بودند. آلبرتو گارسیا این عکس را از پشت یک وانت گرفت؛ او گفته است که همۀ اعضای گروهشان به لطف خدا نجات پیدا کردند.
۵. اِتنا؛ ایتالیا
این آتشفشان قرنهاست که در جزیرۀ سیسیل فعال است. در این تصویر زیبا، منظرهای از چراغهای شهر کاتانیا را هم میتوان دید.
۶. اتنا؛ ایتالیا
تصویری دیدنی از یک آتشفشانشناس که در زیر باران گدازه در حال جمع کردن نمونههایی برای مطالعه است. اینگونه تحقیقات به دانشمندان کمک میکند که بتوانند فورانهای بعدی را بهتر پیشبینی کنند.
۷. اُول دوینیو لِنگای؛ تانزانیا
در این تصویر، رنگهای متنوع گدازهها را در زمانهای مختلف میتوانیم ببینیم. گدازه در ابتدای جاری شدنش بسیار سرخ و درخشان است؛ به تدریج به رنگ قهوهای درمیآید و بعد از سخت شدن سیاه میشود؛ اما در برخی مواقع و به دلیل داشتن ترکیبات خاص، گدازه بعد چند روز بودن در معرض هوا، نهایتا به رنگ سفید درمیآید.
۸. اربوس؛ قطب جنوب
در سرزمین یخزدۀ قطبی هم آتشفشان وجود دارد. کوه اربوس دومین آتشفشان بزرگ جنوبگان است و جنوبیترین آتشفشان جهان هم به حساب میآید. در این تصویر مردی را در کنار یکی از دودکشهای آتشفشانی کوه اربوس میبینیم.
۹. ساریچف؛ روسیه
این تصویر خیرهکننده از ایستگاه فضایی بینالمللی در سال ۲۰۰۹ گرفته شده است. در بالای خاکسترهای برخاسته از آتشفشان، یک کلاهک از جنس ابر شکل گرفته است که حاصل سرد و متراکم شدن گازهای فوران کرده در قسمتهای بالای جو است.
۱۰. نیرانگونگو؛ کنگو
در این تصویر که در سال ۲۰۱۱ گرفته شده، یکی از اعضای گروه اعزامی موسسۀ نشنال جئوگرافیک را میبینیم که در میان دریایی از گدازههای سرد شده قدم برمیدارد. این آتشفشان، بزرگترین دریاچۀ مواد مذاب در جهان را دارد که این ویژگی تا حدی به خاطر جنس گدازههای این منطقه است.
۱۱. سوفریره؛ مونتسِرات
شهر پلیموث (Plymouth) مرکز سکونت در جزیرۀ مونتسرات در دریای کارائیب بود. اما در سال ۱۹۹۷ و با فوران آتشفشان جزیره، قسمت اعظم شهر در زیر لایههای گل و سنگ و خاکستر مدفون شد. البته، چون در سال ۱۹۹۵ یک فوران دیگر هم اتفاق افتاده بود، بسیاری از ساکنان شهر قبلا آنجا را ترک کرده بودند. ولی تعدادی از آنها دوباره به شهر برگشته بودند که ۱۹ نفرشان در جریان فوران مجدد جان خود را از دست دادند. سرعت حرکت گل و لای در زمان فوران به حدود ۷۰۰ کیلومتر در ساعت میرسید. حالا پلیموث کاملا شبیه به یک شهر ارواح است.
