محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی اخیرا گفته است: «وحدترویهای بین دستگاهها در موضوع محرومیتزدایی وجود ندارد که تا زمان برخط نشدن سامانهها و نبود ارتباطات دو سویه و دقیق و تجزیه و تحلیل از اطلاعات با اشکالات اساسی مواجه خواهیم بود.»
به گزارش فرارو، اظهارات رئیس مجلس شورای اسلامی در شرایطی مطرح شده که رئیس مرکز پژوهشهای مجلس نیز گفته است، طبق آخرین بهروزرسانی مناطق محروم کشور در سال ۸۸، سه چهارم کشور مشمول تعریف محرومیت هستند. با توجه به این شرایط، فرارو در گفتگو با دکتر حسین راغفر، اقتصاددان و عضو هئیت علمی دانشگاه الزهرا، به بررسی این موضوعات پرداخته است:
مسئله محرومیت در کشور ما چگونه شکل گرفته و تشدید شده است؟
راغفر: وضعیت محرومیت کشور ما یک درد کهنه است و سالهاست که وجود داشته و محصول سیاستهایی است که در دهههای اخیر بر کشور تحمیل شده و دولتها و حاکمیت نیز تعهدات مبتنی بر قانون اساسی خود را به نحو احسن انجام نداده و بعضا نادیده گرفته اند و در نتیجه بخشهایی مثل آموزش و پرورش و بهداشت عمومی که باید رایگان و همگانی میبود، به تدریج پولی شد و این در حالیست که در قانون اساسی، تعهدات حاکمیت نسبت به مردم به ویژه در حوزههای مسکن و اشتغال، به شکلی تعریف شده که دولتها باید کمک کنند تا مردم صاحب شغل و مسکن شوند. اما متاسفانه به مرور زمان همه این تعهدات عملاً نادیده گرفته شد و در نتیجه اصلیترین محرک محرومیتهای گسترده در جامعه همین نادیده گرفتنها است.
آیا تنها مولفه ایجاد و تشدید محرومیت در کشور را نادیده گرفته شدن تعهدات دولتها میبینید؟
راغفر: در کنار این مسائل و شاید موازی با این مسائل، دستکاری عامدانه نرخ ارز برای تامین کسری بودجه دولتها وجود دارد. منابع کسری بودجه از جیب مردم و اقشار مختلف جامعه تامین شد و همین موضوع هم به محرومیتهای گستردهتر در جامعه انجامیده است. به خصوص از سال ۱۳۹۶ تا کنون ما شاهد جهشهای بسیار بالا در قیمت ارز هستیم. به ویژه در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تا کنون این وضعیت تشدید شده است. همه اینها از اصلیترین دلایل محروم شدن مردم کشورمان هستند.
فکر میکنید دولت چهاردهم میتواند در این حوزه نقش آفرینی مثبت داشته باشد؟
راغفر: آن چه که تا کنون آقای پزشکیان تعهد کرده اند، اغلب مبتنی بر تعهدات پایهای قانون اساسی است که شامل مسئله آموزش و پرورش و رفع گرسنگی و خدمات سلامت همگانی است. آقای پزشکیان متعهد شده اند که مسائل این بخشها را هر چه سریعتر حل کرده و محقق کنند. امیدوارم در روزهای آتی و پس از تحلیف تمامی این موارد را به یاد داشته باشند و اجرا کنند.
مدت زمان ۴ سال را برای اجرای تعهدات رئیس جمهور کافی میبینید؟
راغفر: اگر آقای پزشکیان در همین ۴ سال پیش رو حداقل بخشی از وعدهها و تعهداتی را که مطرح کرده اند به سرانجام برسانند، بخش زیادی از محرومیتهای اجتماعی و مشکلات مردم حل خواهد شد. البته تعهد به چند وعده کافی نخواهد بود، اما همین اجرای تعهدات میتواند تا حد زیادی در کاهش محرومیتها موثر باشد. مدت زمان ۴ سال کم نیست و نمیشود بهانه آورد و گفت نشد در ۴ سال مشکلات را حل کنیم. اگر واقعا عزم سیاسی کافی برای حل مشکلاتی از جمله محرومیت وجود داشته باشد، بهانههای جانبی را نمیتوان پذیرفت.
آیا محرومیت زدایی در کشور تنها از طریق اقدامات دولت قابل حل است؟
راغفر: قطعا سایر قوا هم در اجرای برنامههای دولت نقش دارند و همانطور که رهبری هم اشاره کردند. دولت حتما باید از سوی مجلس به طور ویژه و البته قوه قضائیه حمایت شود. همه قوا باید در کنار هم کار کنند، تا دولت از موانع عبور کند. هر چند این فرصت و ظرفیت وجود دارد که وعدهها محقق شوند، به شرطی که قوای دیگر کمک کنند. مجلس موظف است دولت را یاری کند و منابع مورد نیاز دولت تامین کند. بخشی از منابع از طریق مالیات تامین میشوند و اینجا نیز نقش مجلس پررنگ میشود. اگر بخش تامین منابع دولت به درستی انجام شود، اساسا نصف راه برای محقق شدن وعدههای ریاست جمهوری را رفته ایم.
