هشتمین شگفتی جهان و بزرگترین بنای ساخته دست بشر همین دیوار بزرگ چین است که حتما بارها و بارها اسمش را شنیده و تصاویرش را دیده‌اید. این بنای عظیم که ساخت آن سالیان بسیار درازی طول کشیده است، با هدف اصلی مقابله با دشمنان بنا شده و ساختمان آن با عوض شدن سلسله‌های مختلف چینی دستخوش تغییراتی شده است. برخی سلسله‌ها بر امتداد این دیوار افزوده و برخی از آن کاسته و بخش‌هایی را نیز تخریب کرده‌اند.
دیوار بزرگ چین در سال ۱۹۸۷ ثبت میراث فرهنگی یونسکو شده است. این بنای مشهور و بسیار زیبا داستان پر فراز و نشیبی دارد که شنیدن آن خالی از لطف نیست؛ پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
معرفی دیوار بزرگ چین
در ابتدا باید بدانید که دیوار چین به صورت خطی و پیوسته نیست و در قسمت‌هایی که کوه‌ها بسیار بلند می‌شوند و یا در کنار رودخانه‌ها اصلا دیواری وجود ندارد. طول واقعی دیوار چین ۲۱۶۶٫۱۸ کیلومتر است و ارتفاع آن متغیر است؛ زیرا در برخی نقاط ۱۰ متر و در برخی نقاط دیگر ۵ متر است و در شهر پکن نیز به حدود ۷ متر می‌رسد. قدمت دیوار بزرگ چین به بیش از ۲۳۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. اما طول دیواری که امروز باقی مانده است، چیزی حدود ۷۰۰۰ کیلومتر است.
امروزه بیشترین بقایای دیوار چین مربوط به سلسله مینگ است. این دیوار شامل ۹ استان لیائونینگ، هبئی، تیانجین، پکن، مغولستان داخلی، شانشی، شاآنشی، نینگ شیا و گانسو است که دیوار از این استان‌ها عبور می‌کند.
از آنجا که دیوار بزرگ چین در طی سال‌های مختلف و در زمان سلسله‌های گوناگون چینی تکمیل یا بازسازی شده است، هر قسمت از آن با قسمت‌های دیگرش تفاوت بسیاری دارد. این دیوار دارای چندین برج نگهبانی یا به اصطلاح چینی‌ها برج آتش با سقف‌های گنبدی شکل است که در فاصله‌های ۵۰۰ متری از هم ساخته شده‌اند و با هدف حفاظت و نگهبانی از خاک کشور از آنها استفاده می‌شد.
سربازان در این برج‌ها در سه شیفت نگهبانی می‌دادند تا از حمله دشمنان به خاک چین جلوگیری کنند. همچنین می‌توانید روی قسمت‌های مختلف دیوار سنگ نگاره‌های زیادی را مشاهده کنید که برخی مربوط به جنگ‌های آن سالها و تصاویری از قهرمانان جنگ است. نام دیوار نیز از از هزاران سل پیش تاکنون چندین بار تغییر کرده است که «دیوار بلند» و «دیوار ده هزار مایلی» یکی از معروفترین اسامی این دیوار بود و امروزه نام رسمی و بین‌المللی آن همان دیوار چین است.
پیشینه ساخت دیوار چین
براساس آنچه در کتاب‌های تاریخی آمده است، امپراطور شین هوانگ اولین کسی بود که تصمیم به ساخت دیوار بزرگ چین را گرفت و دستور داد تا تمامی دیوارهای شهرهای مختلف برداشته شود و تنها همین دیوار دنباله‌دار مرزی شمالی باقی بماند. می‌توان گفت دیوار چین حدود ۹ استان بزرگ را احاطه کرده بود که از غرب به جایوگوان و از سمت شرق به ساحل رود یالوجیان می‌رسید.
ساخت دیوار اصلی حدود ۲۰ سال طول کشید و بعد از آن که در دوران پادشاهی سلسله مینگ بر بخش‌هایی از دیوار افزوده شد، در حدود ۲۰۰ سال دیگر زمان برد و کارگران بسیاری در زمان ساخت این دیوار به دنیا آمدند و از دنیا رفتند تا جایی که طبق اسناد تاریخی در دوران امپراطور شین حدودا ۳۰۰ هزار سرباز و ۵۰۰ نفر از مردم عادی در ساخت دیوار نقش داشتند. کارگران عمدتا زندانی‌ها، مجرمان یا سربازان بودند.
در دوره‌ای از ساخت دیوار برخی از کارگرانی که در حین ساخت دیوار جانشان را از دست می‌دادند، در میان همان دیوارها مدفون می‌شدند و باستان شناسان توانستند بقایای اجساد بسیاری از آنها را از لابه لای بخش‌هایی از دیوار چین بیرون بکشند. یکی از داستان‌ها و افسانه‌های مشهوری که درباره ساخت این دیوار عظیم وجود دارد، مربوط به یکی از سربازان است که در حین ساخت دیوار کشته شد و همسرش منگ چیانگو آنقدر در کنار دیوار اشک ریخت و گریه کرد که بخشی از دیوار فرو ریخت و استخوان‌های همسرش از لای دیوار بیرون آمد و منگ توانست آن را دفن کند.
داستان شرح غم و اندوهش در بسیاری از کتاب‌ها و ترانه‌های عامیانه قدیمی چینی آمده است. به طورکلی می‌توان گفت از میان حکومت‌های مختلف چینی که روی کار آمدند و هرکدام در تخریب یا بازسازی و اضافه کردن دیوار نقشی داشتند، سلسله مینگ یکی از مهمترین این سلسله‌ها بود که در توسعه و بازسازی دیوار چین نقش مهمی داشت و دیواری که امروز می‌بینیم، بخش مهمی از آن در زمان همین امپراطوری مینگ ساخته و تکمیل شده است.
با سفر به چین و بازدید از دیوار بزرگ همچنین می‌توانید از مناظر زیبای طبیعی اطراف دیوار که شامل جنگل‌ها و کوه‌های انبوه و پوشیده از درخت است، نهایت لذت را ببرید. برخی از گردشگران معتقدند که دیوار چین تنها ساخته دست بشر است که از بالای جو زمین و فاصله ۲۹۰ کیلومتری از سطح زمین قابل مشاهده است و افرادی که به ماه سفر کردند، توانسته‌اند بخشی از دیوار را روی زمین ببینند که چندان توجیه منطقی ندارد و تاکنون هیچکدام از فضانوردان به صحت این موضوع اشاره‌ای نکرده‌اند.
دیواری مشابه دیوار بزرگ چین در ایران
حتما برای شما هم جالب است اگر بدانید که دیواری شبیه به دیوار بزرگ چین را در ایران داریم که در شهر گرگان است و در زمان سلسله ساسانیان ساخته شده است. این دیوار با نام محلی دیوار سرخ یا مار سرخ در فاصله ۹۶ کیلومتری از شهر گرگان قرار دارد که از کرانه دریای خزر در ناحیه گمیشان شروع می‌شد و تا کوه‌های گیلداغ در شمال شرقی کلاله امتداد داشت و امروزه تنها بخش‌های کمی از آن باقی مانده است.
دیوار بزرگ گرگان که دومین دیوار دفاعی جهان پس از دیوار چین است و در کتاب‌های تاریخی با نام سد اسکندر، سد انوشیروان و سد فیروز شهرت دارد، از مرزهای شمالی در برابر هپتال‌ها و ترکان محافظت می‌کرد. در امتداد دیوار بزرگ گرگان ۳۸ قلعه وجود داشت که هرکدام از آنها یک پادگان داشت و تقریبا ۳۰ هزار سرباز در امتداد این دیوار مستقر بودند. طبق شواهد تاریخی این دیوار حدودا یک تا دو قرن دیگر بعد از ساسانیان نیز به عنوان یک عامل دفاعی مورد استفاده قرار گرفت. دیوار بزرگ گرگان در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
